Toilet Nakroma Intupidu

Kondisaun Toilet ro Berlin NAKROMA. Foto IST

 Atauro – Maske antes ne’e governu liu husi Vise Ministru ba Transporte no Komunikasaun, Inacio Freitas Moreira konsege aprova orsamentu lobuk ida hodi halo manutensaun ba Ro Berlin Nakroma, maibe realidade hatudu haris fatin sira iha ro ne’e nia laran a’at hotu ona.

Bazeia ba observasaun Timor Post nian ba kondisaun ro Nakroma iha Sabadu (10/12) identifika sasan barak mak hetan estragus, maibe parte governu sempre dehan ro ne’e di’ak hela. Realidade balun ne’e akontese iha ro ne’e nia laran mak haris fatin sira maske la iha ona kondisaun di’ak, maibe pasajeiru sira hakarak ka lakohi tenke uja nafatin. Evidensia ne’ebé hatudu kondisaun haris fatin sira la di’ak mak funsionariu sira ne’ebé serbisu iha ro ne’e fo avizu ida ho lia Indonezia katak "RUSAK JANGAN DI PAKAI ", lia fuan ne’e hakerek iha surat tahan mutin ida hodi taka iha fatin ne’ebé babain mane sira uja hodi so’e be’e ki’ik ne’e nia leten    

Alen de haris fatin la di’ak, Air Conditioner (AC) sira mós dalaruma a’at hotu, tanba durante viajen horas rua nia laran husi Dili ba Atauro, AC hirak ne’e laloke ida.

“ACnya rusak mas. Itu toliet unutk penumpang juga rusak total,” hatete Crew Nakroma ida bainhira dadalia ho Timor Post durante viajen ba Atauro, Sabadu (10/12).  

Iha fatin hanesan Jornalista Radio Timor – Leste (RTL), Costancio Vieira haktuir katak, tur iha ró laran iha óras ida ho balun nia laran, sente laran baruk, tenki la’o itoan husi lidun ba lidun Ró nian, maibé la kontrola a’an tama sala ba haris fatin.

“Bainhira tama iha haris fatin, lia fuan ida simu hau "RUSAK JANGAN DI PAKAI " lia fuan ne’e hakerek iha surat tahan mutin ida hodi taka iha fatin ne’ebé babain mane sira uja hodi soe bee kiik ne’e nia leten, "sorry hau mós la so’e be ida, hau tama sala" hatan lia fuan ne’e iha laran, a’at liu tan mak fatin ne’e mós taka ho isolasi kor kinur ida, sinal katak a’at no labele uja, maibe pasajeirus sira nafatin uja. Kadeira ne’ebé besik iha haris fatin nia oin ne’e ema lakohi tur tanba tauk i’is halo pasajeirus desmaia,” haktuir Jornalista RTL ne’e.

 

Maske iha ona avizu katak haris fatin ne’e la di’ak, maibe pasajeiru sira kontinua uja nafatin. Foto IST.

Nune’e, mós pasajeiru Januario Ximenes la aguenta ho ro ne’e nia i’is maka’as tebes, tanba kauza husi haris fatin sira ne’ebé la di’ak.  

“Oan...harís fatin ne’e sabaun la iha, i’is maka’as lo’os tanba be’e foer la tun ida (intupidu), haris fatin ne’e mós hanesan fali iha rai maran” hateten passajeiru Januario Ximenes hodi taka inus.

Pasajeiru ro Nakroma rute Dili – Atauro durante horas rua nia laran taka metin sira nia inus, tanba kauza husi haris fatin ne’ebé intupidu. Foto IST.  

Reprezentante balun uluk hakilar makás iha uma fukun (Parlamentu Nasional) kona bá Ró nia kondisaun dehan tenki hadia, povu Oe-cusse mós halerik nafatin, karik halerik beibeik ne’e mós halo Governante sira nia tilun sai diuk.

Entertantu antes ne’e, Kapitaun Ró Nakroma entrega tiha ona dokumentus lubuk ida ba Komisaun E Parlamentu Nasionál kona-ba deskonfia manobra balun ne’ebé akontese iha prosesu manutensaun ró nian.

Maske ró kontinua halo hela operasaun ba-mai Dili, Oe-Cusse no Atauro, maibé kapitaun sira preokupa ho kondisaun ró ne’e tanba manutensaun ne’ebé tékniku sira halo la tuir rekomendasaun ne’ebé sira hato’o bazeia ba sira nia kontrolu ba ró nia kondisaun.

Hafoin simu tiha dokumentus ne’ebé kapitadu sira entrega iha ró laran, Vise Prezidente Komisaun E trata ba assuntu Infra-estruturas, Transportes no Komunikasaun, Manuel Castro afirma, sei halo investigasaun.

Castro hatete, nia parte sei bolu governu liuliu Ministériu Obras Públikas, Transportes no Komunikasaun (MOPTK), atu ba hatan iha Parlamentu Nasionál tanba informasaun ne’ebé sira simu ne’e sériu tebes.

“Durante ne’e ami aprova osan boboot para ba halo manutensaun maibé realidade, ami halo observasaun jerál  ba kondisaun Ró Nakroma nian, detekta aparelu ró nian kuaze a’at hotu kedas,”lamenta Deputadu Castro ba Jornalista sira iha ró laran atu halo fiskalizasaun ba estrada iha Atauro foin lalais.

Castro haktuir, durante ne’e kuandu sira husu ministériu  sempre dehan kondisaun ró nian di’ak hela, maibé bainhira hasoru malu ho kapitaun dehan kondisaun ró oras ne’e grave tebes.

“Kapitaun ró ne’e haktuir nia triste tebes kondisaun ró grave iha nia responsabilidade  tanba, aparelu a’at hanesan Hand mic VNF Radio, Ekipment Radio, Perhatian Radar, Navtex Receiver, kadeira ba kapitaun nian no mós televizaun iha VIP nia fatin,” Castro haktuir.

Nune’e nia dehan, hala’o nia servisu ho ema sira servisu ne’e nia analiza de’it ona tanba ekipamentu kuaze a’at pior liu maka oli filtru de’it mós atu troka laiha nune’e mós mesin ka motor ró ne’e nia kondisaun di’ak ne’e 80% no motor rezerva iha 60% de’it, ne’ebé motor oras ne’e todan ona tanba ne’e sira dehan sei halai neneik hodi aguenta hodi hein ninia manutensaun.

“Kapitaun haktuir tuir lolo’os (ró) halai bele to’o númeru 12 maibé labele tanba atu halai to’o 10 de’it mós labele kuandu obriga nia mesin manas bele a’at ona. Tanba ne’e sira tenke kuidadu halai to’o iha velusidade númeru 6 ate 8 de’it,”Castro haktuir hafoin rona informasaun hosi kapitaun Ró Nakroman.

“Ami sei ejije governu liuliu ministériu, atu nune’e bolu ema ne’ebé kaer manutensaun ne’e hodi investiga tanba saida maka la halo manutensaun no osan ne’ebé durante ne’e aprova ba iha ne’ebé?,”Castro afirma. 

Tuir Vise Ministru Inácio Moreira katak, problema ró nakroma ne’e kestaun téknika, tanba ne’e husu atu ema hotu tenke komprende, hanesan vise Ministru transporte no komunikasaun toma responsabilidade.

“Manutensaun ba ró Nakroma ami halo lor-loron, kona-ba kestoês téknikas sira entes, ne’e ha’u hatene, tanba buat ida manutensaun ba piston no segimentus sira dehan tinan 2 tenke troka, mas to’o agora seidauk troka, se maka atu halo esplikasaun, ha’u foin maka mai tinan ida ha’u maka atu halo esplikasaun,” hatete Inacio.

 Maske Vise Ministru Inacio dehan hadia lorloron, maibe haris fatin de’it hadia labele to’o ohin loron. (oki)

A version of this article appears in print on December 12, 2016, on page 1 of the Timor Post edition with the headline: Konspirasaun iha Prosesu Tenderizasaun?